Kolonoskopia

Co to jest?

Badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego (jelito grube) za pomocą endoskopu, tj. przyrządu pozwalającego na zajrzenie do wnętrza badanego narządu. W przypadku kolonoskopii endoskop nazywany jest kolonoskopem (łac. colon – okrężnica czyli jelito grube). Giętki aparat wprowadzany jest przez odbyt, wolno przesuwany jest do przodu przez odbytnicę, a następnie wzdłuż całego jelita grubego do kątnicy. W razie potrzeby istnieje możliwość zbadania końcowego odcinka jelita cienkiego (część krętnicy).

Metoda

W najnowocześniejszym sprzęcie na końcu giętkiego, elastycznego aparatu umieszczona jest mikrokamera o bardzo szerokim polu widzenia (140°), rejestrująca kolorowy obraz, który następnie jest przesyłany do procesora medycznego znajdującego się w zestawie i cyfrowo przetwarzany. Uzyskany obraz jest wyświetlany na wysokiej jakości monitorze. Istnieje możliwość rejestracji obrazu w postaci filmu na nośniku cyfrowym lub wydrukowania wysokiej jakości zdjęcia. W razie potrzeby poprzez kanał biopsyjny w kolonoskopie wprowadza się kleszczyki lub szczoteczkę i pobiera materiał (bezboleśnie) do dalszego badania (histopatologicznego, cytologicznego - pod mikroskopem, mikrobiologicznego). Moment pobierania materiału nie jest odczuwany przez chorego, nieznacznie wydłuża badanie i nie wpływa na jego bezpieczeństwo. Do dziś używane są jeszcze starszej generacji światłowodowe endoskopy giętkie (optyczne).

Cel badania

  • Diagnostyczny
  • Terapeutyczny (zabiegowy)
  • Profilaktyczny

Wskazania do wykonania kolonoskopii diagnostycznej

  • Krwawienie z przewodu pokarmowego
  • Niewyjaśniona niedokrwistość
  • Podejrzenie raka jelita grubego
  • Istotna biegunka o niejasnej przyczynie
  • Nieswoiste zapalenia jelita grubego - diagnostyka i nadzór
  • Badania przesiewowe zdrowej populacji w kierunku polipów i wczesnego raka

Jakie objawy powinny skłaniać do wykonania kolonoskopii?

  • krew w stolcu lub krew utajona w kale
  • utrata masy ciała
  • brak apetytu bez uchwytnej przyczyny
  • uporczywe parcie na stolec lub bezwiedne oddawanie stolca
  • bóle w dolnej części brzucha
  • przewlekłe zaparcie
  • przewlekła biegunka
  • zmiana wyglądu stolca (np. wąski stolec – „ołówkowaty")

Wskazania do wykonania kolonoskopii zabiegowej

  • Usunięcie polipów
  • Hamowanie krwawień z malformacji naczyniowych, owrzodzeń, guzów
  • Usuwanie ciał obcych
  • Poszerzanie zwężeń

Kolonoskopia diagnostyczna

Badanie ma na celu ocenę morfologiczną powierzchni błony śluzowej jelita grubego. W trakcie badania, po stwierdzeniu zmiany chorobowej, pobiera się kleszczykami materiał do badania histopatologicznego, który następnie jest dalej badany pod mikroskopem. Często w trakcie kolonoskopii stwierdza się obecność polipów.

Polipy jelita grubego

Polip to stwierdzenie opisowe, oznacza każde uniesienie tkanek ponad powierzchnię błony śluzowej. W jelicie grubym wyróżniamy polipy nowotworowe i nienowotworowe. Mogą być pojedyncze lub mnogie. Najczęstszym typem polipów u dorosłych są polipy nowotworowe (gruczolaki). Prawdopodobieństwo przemiany rakowej zależy od typu i wielkości gruczolaka (cewkowy, cewkowo-kosmkowy, kosmkowy). Małe gruczolaki złośliwieją rzadko, natomiast wśród polipów o średnicy ponad 2 cm prawie połowa ma cechy raka inwazyjnego. Określenie typu polipa należy do histopatologa (badanie pod mikroskopem).

Gruczolaki jelita grubego mogą pojawić się w każdym wieku, ale wyraźny wzrost zapadalności dotyczy osób po 30 roku życia. Najczęstsze umiejscowienie – w odbytnicy i esicy.

Objawy:

  • Małe polipy – brak objawów
  • Większe polipy – głównym objawem jest krwawienie z odbytnicy, rzadziej niedokrwistość, parcie na stolec, domieszka śluzu w kale.
  • Duże guczolaki kosmkowe esicy i odbytnicy (w trakcie badania widoczne jako przysadziste polipy) mogą wywoływać obfitą biegunkę o dużej zawartości elektrolitów z następczą hipokalemią (niski poziom potasu we krwi).

Największe znaczenie w diagnostyce polipów ma badanie kolonoskopowe.

Leczenie:

Lekarz wykonujący badanie nie jest w stanie ocenić złośliwości polipów jedynie na podstawie ich wyglądu zewnętrznego. Stwierdzenie obecności polipa jelita grubego jest wskazaniem do jego usunięcia, konieczne jest przesłanie usuniętego polipa do dalszego badania histopatologicznego. Najczęściej możliwe jest usunięcie miejscowe, nieoperacyjne, (polipektomia endoskopowa) za pomocą pętli diatermicznej lub kleszczyków wprowadzanych do środka jelita przez kanał w kolonoskopię. Endoskopowe usuwanie polipów jest zabiegiem bezbolesnym.

Profilaktyka raka jelita grubego – badania przesiewowe

Kolonoskopia odgrywa niezwykle ważną rolę w profilaktyce, rozpoznawaniu i kontroli pooperacyjnej raka jelita grubego. Cel profilaktyczny jest realizowany poprzez badania przesiewowe (wykonywane u osób zdrowych, bez objawów chorobowych), których główną rolą jest ograniczenie umieralności z powodu nowotworów jelita grubego. Cel ten można osiągnąć przez wykrywanie raka we wczesnych stadiach, poddających się leczeniu oraz przez wykrywanie i leczenie gruczolaków, które są stanem przedrakowym.

Metody stosowane w badaniach przesiewowych:

  1. Test na obecność krwi utajonej w kale
  2. Sigmoidoskopia (niepełna kolonoskopia z oceną lewej części jelita grubego)
  3. Kolonoskopia pełna

Kolonoskopia ma największą czułość i swoistość w rozpoznawaniu nowotworów jelita grubego.

Kto wykonuje kolonoskopię?

Kolonoskopię powinien wykonywać wykwalifikowany lekarz przy asyście pielęgniarki. Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na jakość wykonywanego badania oraz bezpieczeństwo chorego jest staż pracy lekarzy i pielęgniarek w zakresie endoskopii gastroenterologicznej i liczba wykonanych wcześniej zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych.

Znieczulenie (sedacja)

W celu zwiększenia komfortu badania można zastosować następujące rodzaje znieczulenia:

  • Minimalna sedacja
  • Głębsza sedacja z analgezją
  • Pełna anestezja (prowadzoną przez anestezjologa) z monitorowaniem podstawowych parametrów fizjologicznych (tętno, oddech, ciśnienie tętnicze)

Przebieg badania kolonoskopowego

Kolonoskopia jest zwykle dobrze tolerowana przez pacjenta. Badaniu może towarzyszyć uczucie rozpierania, wzdęcia w jamie brzusznej. W trakcie badania pacjent leży początkowo na lewym boku, później lekarz poleca zmianę pozycji. Lekarz powoli wprowadza kolonoskop do jelita. Dociera do końcowego odcinka jelita grubego lub nawet do jelita cienkiego i wycofując endoskop ocenia dokładnie wygląd i odchylenia od stanu prawidłowego. Czas trwania badania jest różny w zależności od warunków anatomicznych, reakcji pacjenta oraz stwierdzanych zmian. Przeciętnie trwa od 15 do 30 minut.

 

Centrum Diagnostyczno
Terapeutyczna „MEDYK”

Przychodnia Konin
Konin ul. Szpitalna 43
tel. 63 244 38 38, 63 263 31 00

Mapa dojazdu
 

Przychodnia Kalisz
Kalisz ul. Podkowińskiego 2
tel./fax 62 766 49 66

medyk@gastrolog.konin.pl
www.gastrolog.konin.pl

 

REJESTRACJA INTERNETOWA

Ta strona wykorzystuje pliki cookie zgodnie z ustawieniami Twojej przeglądarki. Pliki te wykorzystywane są do
gromadzenia statystyk odwiedzin naszej witryny. Więcej na ten temat możesz przeczytać tutaj. zamknij